Miesięcznik "BIZNES meble.pl" marzec 2021

7 BIZNES.meble.pl | marzec 2021 sobierajski o designie • felieton J ej rodaczki dowiedziały się jak tępić karaluchy, jak gotować zdrowe po- trawy dla rodziny, ale też jak urzą- dzać szykowne wnętrza. Polski design na- rodził się na wiele lat przed Bauhausem. Swoim codziennym działaniem tworzyły go mądre i zaradne Polki. Faceci też próbowali. Jeden z bardziej znanych, w 1904 zbudował w Zakopanem „Witkiewiczówkę”. Ale nigdy by się nie za- fascynował stylem zakopiańskim, gdyby nie uwielbiana przez górali Maria Dembowska, etnografka, jedna z pierwszych kolekcjone- rek sztuki ludowej, która prowadziła w Zako- panem salon, o wdzięcznej nazwie „Chata”. Bywała u niej śmietanka towarzyska. Pisarze, malarze, a wśród nich Witkacy. W historii polskiego wnętrzarstwa mocno zapisała się Zofia Stryjeńska. Jako jedyna ko- bieta, w 1911 roku rozpoczęła studia w Mo- nachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, do któ- rej nie przyjmowano kobiet. Przebrana za mężczyznę, podała się za Tadeusza Grzymałę Lubańskiego. Dopiero po roku zorientowano się co jest grane. Pani Zofia była dekorator- ką wnętrz statków MS Batory i MS Piłsudski, warszawskiej cukierni E.Wedel, czy pawilo- nu polskiego na Światowej Wystawie w Pary- żu w 1925 roku. Kobieta nietuzinkowa, harda. A przy tym bezkompromisowa. Wielką osobowością polskiego designu była Wanda Telakowska. Mówiono o niej Jo- anna d’Arc polskiego wzornictwa. By wpro- wadzić funkcjonalność, ład i estetykę do polskich domów, przełamała wszystkie, obo- wiązujące w latach 40.-50., socjalistyczne ba- riery. Tuż po wojnie współorganizowała Biu- ro Nadzoru Estetyki Produkcji, które dziesięć lat później przekształciła w Instytut Wzor- nictwa Przemysłowego. Pani Wanda wpro- wadziła zasadę, że przedmioty codzienne są funkcjonalne i piękne zarazem, a co naj- ważniejsze, by projektowali je wykształceni w tym kierunku fachowcy. Jak wskazuje prak- tyka, możemy mieć niedosyt tego, że idee pani Wandy nadal nie są w pełni wdrożone. Mam wrażenie, że wynika to tylko z faktu, iż niektórzy designerzy jeszcze nie zapoznali się z jej filozofią i ciągle kombinują „po swo- jemu”. Ale wróćmy do Maryi Ochorowicz-Mo- natowej, która 100 lat temu pisała: Gospo- darstwo domowe staje się dziś przedmiotem systematycznej nauki. Zrozumiano w całej za- chodniej i środkowej Europie, że zdrowie, roz- wój fizyczny, sprawność i dzielność każdego po- kolenia w pierwszym rzędzie od tego zawisły, jak matki w pierwszych latach życia już dzieci swe wychowują, jak je żywią i od różnych nie- bezpieczeństw chronią . 60-70 lat potem, Teresa Kruszewska za- projektowała kilka serii mebli dla dzie- ci. Gdyby dzisiaj ktoś musiał zaprojektować funkcjonalne meble rosnące wraz z dziećmi, to nie musi już nic wymyślać na nowo. Wy- starczy, że funkcjonalność opracowaną przez panią Teresę, ubierze we współczesną formę i technologię. Zapewniam, że to będzie hit! Marya Ochorowicz-Monatowa pisała: Ro- zumna oszczędność grosza i czasu, umiejętnie zorganizowane zajęcie i praca, dobrze zorga- nizowany budżet – zastosowany ściśle do do- chodów domu, to rękojmia spokojnego życia i szczęścia całej rodziny . Wiele było takich kobiet. Mocno stąpa- jących po ziemi. Pragmatycznych, mądrych projektantek naszej rzeczywistości. Kobiety zawsze inspirowały facetów z branży projektowej. Razem dokonaliśmy wiele, ale bez Was, dzisiaj mielibyśmy tylko wielkie NIC! To jest siła „babskiego designu”. q Babski design Maria Ochorowicz-Monatowa, w wydanej w 1913 roku książce „Gospodarstwo kobiece w mieście i na wsi” napisała: Kobieta winna szukać tych dróg, które nie są jeszcze zapychane zwalczającymi się już mężczyznami. A w pierwszym rzędzie uczyć się powinna racyonalnego gospodarstwa, opartego na podstawach naukowych . Zdzisław Sobierajski Przedsiębiorca z wieloletnim stażem. Pracuje z projektantami i przemysłem, tworząc zespoły wdrożeniowe.